Ziek van prikkels
Overprikkeling is een restverschijnsel dat veel voorkomt bij mensen met NAH. Ook mijn partner is sinds zijn herseninfarct snel overprikkeld. In deze blog wil ik jullie vertellen welke impact overprikkeling heeft op ons alledaagse leven en hoe ik mijn partner probeer te helpen om hiermee om te gaan.
Juni 2017, onze eerste vakantie na het herseninfarct van mijn partner. Tijdens een rondreis door Kroatië kwamen we terecht in Dubrovnik, een monumentale stad aan de Adriatische zee. Enthousiast gingen we van start om de lijst met must-sees af te werken. Ik had een geweldige dag waarin ik mijn hart kon ophalen aan zon, zee en cultuur. Voor mijn partner was de stad vooral een overvloed aan prikkels waardoor hij bij terugkomst in het hotel letterlijk kapot was.
Lichamelijk ziek-zijn
Overprikkeling uit zich bij mijn partner altijd in lichamelijk ziek-zijn. Naast vermoeidheid heeft hij vaak last van hoofdpijn, misselijkheid en darmklachten. Hij kan niets meer verdragen, vooral geen licht en geluid, en verandert in een zielig hoopje mens. Rust is dan het beste medicijn. Soms is een goede nachtrust voldoende. Een andere keer heeft hij een dag rust nodig en in uiterste gevallen meerdere dagen rust.
'Wij hebben een strategie ontwikkeld om overprikkeling zoveel mogelijk te voorkomen."
Grenzen
Mijn partner moeten leren om zijn grenzen aan te geven, zodat hij voldoende rust krijgt. Dat was voor hem heel moeilijk, omdat hij vaak het gevoel heeft dat hij daarmee mensen teleurstelt. Kort na zijn herseninfarct ging hij dan ook vaak over zijn grenzen heen, met overprikkeling als gevolg. Wij hebben hier veel met elkaar over gepraat. Daardoor weet ik inmiddels vrij goed in welke situaties overprikkeling op de loer ligt, in welke situaties hij het moeilijk vindt om zijn grenzen aan te geven en hoe ik hem daarbij kan helpen. We hebben ook een strategie ontwikkeld om overprikkeling zoveel mogelijk te voorkomen.
Plannen en compenseren
Die strategie bestaat vooral uit plannen en compenseren. Uitstapjes en activiteiten worden zoveel mogelijk van tevoren gepland. Uitstapjes combineren gaat niet. Als we overdag gewinkeld hebben, kunnen we niet ’s avonds uit eten gaan. Integendeel, mijn partner ligt dan vaak al vroeg in bed. Als er activiteiten gepland staan waarbij de kans op overprikkeling groot is, dan plant mijn partner de dag erna niets. En ook vakanties gaan op een iets rustiger tempo dan voorheen. Als partner is dat weleens slikken. De spontaniteit is er een beetje vanaf en de vele rustdagen geven me soms het idee dat ik als een tachtigjarige leef.
"Probeer er eens bij stil te staan wat overprikkeling betekent en toon begrip als er een rustdag nodig is om de volgende dag weer normaal te kunnen functioneren."
Begrip
Voor de persoon met NAH en de partner is het vaak lastig om begrip van de omgeving te krijgen als er weer eens een afspraak afgezegd moet worden. Overprikkeling is onzichtbaar hersenletsel. En wat je niet kunt zien, is vaak heel moeilijk te begrijpen. Probeer er eens bij stil te staan wat overprikkeling betekent en toon begrip als er een rustdag nodig is om de volgende dag weer normaal te kunnen functioneren.
Veilige omgeving
Een mooi voorbeeld daarvan was toen mijn partner een vriend hielp met een klus in de tuin. Naast fysieke inspanning krijgt hij dan ook veel prikkels van het lawaai van apparatuur, van de wind en het voeren van gesprekken. Zijn vriend nodigde hem regelmatig uit om rust te nemen, waardoor de drempel om dat ook daadwerkelijk te doen veel kleiner werd. Of mensen die ons uitnodigen voor een feestje en erbij vertellen dat ze het begrijpen als we niet komen omdat het heel druk gaat worden. Het is belangrijk dat zowel de persoon met NAH als de partner een veilige omgeving hebben, waarin zij hun grenzen durven aangeven.
Reageren