Hersenletsel en stress
Wat is de invloed van stress op je hersenen? En is het echt zo dat het kan leiden tot een beroerte? Wat doet stress met je? En wanneer moet je oppassen? Jaap Bredenhof (53 jaar), cliënt bij InteraktContour, denkt dat stress en roken hebben bijgedragen aan zijn beroerte. Hij werkte ruim 60 uur in de week als bedrijfsleider toen hij in 2011 zijn eerste, relatief lichte, herseninfarct kreeg. Hij herstelde voorspoedig en ging, achteraf gezien, te snel weer aan het werk, waarop een tweede, zwaarder, herseninfarct volgde. Hij hield er onder meer afasie aan over. Met de kennis die hij nu heeft wil hij iedereen waarschuwen: “De stress van die drukke baan in de combinatie met roken was voor mij funest. Veertig uur in de week werken is voldoende, dan moet je echt naar huis gaan en ontspannen!”
De gevolgen van chronische stress op je hersenen
Stress is een stimulerende kracht. Het is pas een probleem als stress negatief en chronisch is. Dat beïnvloedt je hersenen en zelfs je genen. Chronische stress verhoogt het stress hormoon cortisol en heeft effect op verschillende hersenfuncties. Hierdoor loop je het risico op stemmingswisselingen en andere ziektes. Stress maakt je kwetsbaar voor een diversiteit aan aandoeningen, van een griepje tot kanker. Het maakt niet alleen je lichaam ziek, maar beïnvloedt het welzijn van je brein ook. De meeste stresssituaties zijn van korte duur (denk aan een deadline op het werk, ruzie met je partner of een lichamelijke kwaal van voorbijgaande aard). Maar als je langdurig ziek bent of je hebt blijvende spanningen thuis of aanhoudende problemen op je werk, dan zorgt dit voor chronische stress. Hoe het werkt? Dat legt deze (Engelstalige) video van TedEd duidelijk uit.
Neurowetenschapper dr. Erik Scherder over stress
Waar het dus op neerkomt in dit filmpje: Stress start in de Hypothalamus. Die veroorzaakt de aanmaak van cortisol, het stresshormoon. Dat activeert de hippocampus, die stress afremt (en je geheugen regelt). Teveel stress leidt tot een overwerkte Hippocampus en dat schaadt je Frontale Lob, die je Amygdala moet remmen. Een ongeremde Amygdala betekent een ontketening van negatieve emoties. Wat weer stress in de Hypothalamus aanwakkert. Het is dus een vicieuze cirkel. Het maakt je hoofd moe en ontketent negatieve gevoelens. Herkenbaar? Daar wil je dus iets aan doen. Iets tegen doen, beter gezegd. Want zo werkt omgaan met stress: Omgaan met stress doe je door de tegenreactie in je hoofd aan te wakkeren.
5 tips van dr. Erik Scherder over omgaan met stress
1. Luister muziek
2. Beweeg een half uur per dag
3. Leer nieuwe dingen
4. Slaap
5. Stop met multitasking. Pak taken één voor één op.
Bron: Timemanagement
Stress en depressie
In een stressvolle situatie geeft de hypofyse, een kliertje onder in ons brein ter grootte van een erwt, onze bijnieren de opdracht cortisol te produceren. Hoewel cortisol als stresshormoon een slechte naam heeft, is het wel degelijk nuttig. De bloedsuikerspiegel stijgt en de stofwisseling zet een tandje bij. Daardoor komt er meer energie vrij om met de stressvolle situatie om te gaan, dus om te vechten of te vluchten. Maar zo blijft er weinig energie over voor cellen die op dat moment minder belangrijk zijn, hersencellen bijvoorbeeld. Nu kunnen hersencellen wel eventjes zo functioneren, maar na langere tijd komen ze in een ‘energiecrisis’ terecht. Dit kan leiden tot beschadiging van de cellen. Cellen onder stress raken makkelijk beschadigd.
Chronische stress beschadigt de hippocampus
Een hersengebied dat heel gevoelig is voor deze celbeschadiging is de hippocampus. Dit gebied is onder andere betrokken bij leren, onthouden en navigeren. In de hippocampus heeft het stresshormoon cortisol een grote invloed. Een verhoogde concentratie cortisol kan cellen verstoren of zelfs beschadigen. Chronische stress beschadigt de hippocampus, waardoor het cortisolniveau hoog blijft, zodat de hippocampus nog meer beschadigt – een vicieuze cirkel. Naast de hippocampus beïnvloedt stress ook de amygdala, een hersengebiedje dat continu een oogje in het zeil houdt voor gevaar. Als je erg gestrest bent zie je vaak overal een dreiging in.
Wat stress doet met je brein
- Door stress kunnen hersencellen afbreken
- Chronische stress leidt tot vergeetachtigheid en stemmingswisselingen
- Stress creëert een vicieuze cirkel van angst en spanning
- Stress stagneert de productie van nieuwe hersencellen
- Stress vermindert de aanmaak van neurotransmitters, dat kan tot depressie leiden
- Stress verhoogt het risico op psychische ziekten en klachten
- Chronische stress verkleint je brein
- Chronische stress vergroot het risico op dementie en alzheimer
- Stress leidt tot veroudering of afsterven van hersencellen
- Chronische stress draagt bij tot hersenontsteking en depressie
Bron: BeBrainFit
Hersenschade door stress deels te herstellen
De hersenschade die is ontstaan door chronische stress is deels te herstellen. Bij depressies kunnen antidepressiva de aanmaak van zenuwcellen bevorderen en deels het volume van de hippocampus herstellen. Ook cognitieve gedragstherapie leveren ondersteuning aan de aangedane hersengebieden en kunnen een vicieuze cirkel doorbreken. Ook beweging en mindfulness kunnen bijdragen aan herstel. Het is niet 100% bewezen dat stress alleen de oorzaak is van een beroerte, maar het draagt niet bij aan je welzijn. Met een aantal veranderingen in je levensstijl kan je veel bereiken en mogelijk een CVA voorkomen.
- Eet gevarieerd met veel groenten en fruit.
- Rook niet. Roken verdubbelt het risico op een CVA en tast je bloedvaten aan.
- Matig alcoholgebruik.
- Beweeg iedere dag. Zorg dat het routine is.
Op deze pagina van InteraktContour leest u meer over de gevolgen en behandeling van hersenletsel.
Reageren