Hoe hersenletsel seks en intimiteit kan veranderen
Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de mensen met een hersenaandoening veranderingen ondervindt in relaties, intimiteit en seksualiteit. Een jaar na een CVA vrijt nog maar een kwart van de echtparen. Vooral de zin om te vrijen blijkt enorm afgenomen. Door te praten over seks leer je niet alleen wat de ander wil, leuk vindt en verwacht, maar kan je ook nieuwe dingen over jezelf te weten komen. Als je partner niet aangeboren hersenletsel heeft, is het extra belangrijk om het daar met elkaar over te hebben.
Roel Westrik, cognitief behandelaar bij InteraktContour' Het kunnen aangaan van een intieme relatie is de basis voor seksualiteit’
Verlies van intimiteit en seksualiteit
Roel Westrik, cognitief behandelaar bij InteraktContour: “Als je lijf dagelijks de gevolgen van hersenletsel ondervindt, zoals bij een verlamming, voel je aanrakingen minder goed of kan het zelfs pijnlijk zijn. Strelen is dan ook minder prettig. Maar ook door incontinentie, onwillekeurige spiertrekkingen, krachtverlies, pijn of duizeligheid kan intiem contact lastig zijn.” Roel is opgeleid als maatschappelijk werker en heeft onder meer post hbo-opleidingen psychopathologie en verlieskunde gedaan: “Het verlies van intimiteit en seksualiteit is één van de verliezen waar mensen met niet aangeboren hersenletsel en hun partner mee te maken krijgen.”
Praat over wat je wel en niet prettig vindt
Seks gaat lang niet altijd vanzelf. Het is normaal dat je niet allebei evenveel zin hebt. Praten met je partner over wat je wel en niet wilt en prettig vindt is daarom belangrijk voor je seksleven.
InteraktContour leidt psychologen op
Roel werkt als cognitief behandelaar met individuele cliënten en in (partner)groepen. Hij luistert en speelt in op de behoefte van de mensen. Op het moment dat deelnemers bij bijvoorbeeld de basismodule van Hersenz ‘omgaan met veranderingen’ aangeven dat ze graag verder willen praten over intimiteit en seks doet hij dat met een kleine groep. Roel: “Alleen al het erover kunnen hebben met lotgenoten is vaak al zo’n opluchting. En te weten dat je echt niet de enige bent. Ook simpelweg geïnformeerd zijn helpt om zaken in normale proporties te kunnen zien.” InteraktContour leidt momenteel seksuologen op die een structurele rol gaan spelen bij de behandeling van Hersenz op het vlak van intimiteit en seksualiteit. Dit als antwoord op de behoefte om meer informatie en aandacht voor dit onderwerp die de deelnemers aangeven tijdens de groepen.
Weg met de schuldgevoelens
Seks is een heel gewoon aspect van leven. Met hersenletsel kan dat wat eerst zo gewoon was veranderen. Roel: “Het belangrijkste hierbij is het kunnen aangaan van een intieme relatie. Dat is de basis voor seksualiteit. Seksualiteit en hoe je dat samen met je partner beleeft is heel persoonlijk. De groep waarin we hier samen over praten ervaart het als spannend. Het is een beladen onderwerp. Een veilige setting is een absolute voorwaarde. Wat voor mij voorop staat is dat er ‘ontschuldiging’ komt. Daarmee bedoel ik dat als je je realiseert dat er door je hersenletsel dingen zijn veranderd, je ook op een andere manier tegen die dingen aan kunt kijken. Een aantal voorbeelden: Je brein is ontregeld. Je lijf doet niet meer alles wat je wilt. Je doorbloeding is slechter. Je hebt door antidepressiva of andere medicijnen minder libido. En je hebt door zorgen minder zin in seks. Het is je overkomen. Je kunt er niets aan doen. Dat geeft ruimte om erover te praten, erover na te denken. Als je je dat realiseert kun je het ook hebben over praktische oplossingen.”
Vele factoren zijn van invloed
Roel gaat bij de behandeling uit van het bio-psycho-sociale model van lichamelijke, relationele, sociale en psychische factoren. Dit is een term die deskundigen vaak gebruiken om een ingewikkelde brij aan factoren aan te duiden. De factoren die hierin een rol spelen, zijn:
- biologische factoren: aanleg, erfelijkheid, stress bij moeder tijdens zwangerschap, lichamelijke ziekten, voeding, algehele conditie
- psychologische factoren: perfectionisme, onzekerheid, behoefte aan bevestiging van buitenaf, kortom iemands persoonlijkheid
- sociale factoren; moeilijkheden op het werk, emotionele verwaarlozing tijdens de jeugd, conflicten met anderen, eenzaamheid enzovoorts.
Het bio-psycho-sociale model is samen te vatten in het linker schema. Hierin is af te lezen dat bijvoorbeeld een depressie ontstaat door een combinatie van kwetsbaarheid en belasting. Wie erg kwetsbaar is, heeft misschien geen duidelijke aanleiding nodig om depressief te worden. Bij mensen die minder kwetsbaar zijn, ontstaat een depressie pas na langdurige overbelasting.
‘Ik mis niet eens zozeer de seks, maar vooral mijn maatje’
Herkennen van zwakke punten begin van acceptatie en herstel
Roel kijkt samen met de cliënt welke factoren bij hem of haar een rol spelen bij het verlies van intimiteit en seksualiteit. Voor mannen is het bespreken ervan misschien nog wel lastiger dan voor vrouwen, zo denkt hij. Roel: “Mannen hebben toch vaak een wat andere manier om over seks te praten dan vrouwen. Zij doen vaak wat stoerder. Vrouwen vertellen van nature al wat gemakkelijker over intimiteit. Maar voor beiden geldt dat ze evenveel verdriet ervaren bij het verlies ervan. En dat ze vooral aangeven hun maatje te missen. Diegene die ze even knuffelt, troost of vasthoudt. Weten waar je zwakke punten liggen, is vaak het begin van acceptatie en herstel. En deze benadering (middels dit model) draagt bij aan een zekere relativering.
Belemmerende gedachten
Roel: “In de groep praten we bijvoorbeeld over belemmerende gedachtes, zoals: ‘Praten over seks is taboe’, ‘Als er iets is, dan hoor ik het wel, ík begin er niet over’ en ‘Mijn partner is zo veranderd, ik wil niet meer vrijen’. Vaak is er verdriet om het verlies van intimiteit, één van de vele verliezen die mensen ervaren door NAH. Een andere factor bij belemmerende gedachten is de nieuwe rol van verzorgende die de partner speelt. Daarbij komt tenslotte dat het, zoals het woord al zegt, een intiem onderwerp is. Roel: “We proberen te komen tot andere gedachten, zoals ‘Ik durf mijn grenzen te verleggen’, ‘Ik durf te experimenteren’, ‘Ik hoef niet voor alles een oplossing te hebben’. Dat kan de weg vrijmaken om met de partner op zoek te gaan naar nieuwe manieren om intiem contact te hebben. Roel: “Dit kost moeite, tijd en moed. Maar weer genieten van intimiteit en seksualiteit geeft een verhoogde kwaliteit van leven. Dus je weet wel waar je het voor doet.”
Lees ook het ervaringsverhaal van Siemon Vroom over zijn ervaringen met seks na hersenletsel.
Magazine Verder met Hersenletsel
Dit artikel is eveneens te vinden in het Magazine Verder met Hersenletsel. Het magazine biedt informatie voor iedereen die te maken heeft met hersenletsel en is een gratis gedrukte uitgave van InteraktContour.
- voor mensen met niet aangeboren hersenletsel, mantelzorgers en verwijzers
- vol met ervaringsverhalen en informatie van professionals
- over behandeling, wonen en dagbesteding
- over signalen en mogelijkheden
- verschijnt 2 x per jaar
- gratis abonneren
In contact komen met een professional?
Hersenletsel krijg je nooit alleen. Ook voor de partner verandert er veel. Hersenz betrekt daarom ook de naasten bij de behandeling. Er is altijd een behandelaar die ook bij je thuis komt en gesprekken kan voeren met jou en je partner. Tijdens een intake wordt met je besproken waar jij (en je partner) behoefte aan hebt en aan welke persoonlijke doelen je wilt werken. De behandeling is aangepast aan je wensen en mogelijkheden. Neem contact op met Hersenz en informeer naar de mogelijkheden bij jou in de buurt. Woon je in Gelderland, Utrecht, Overijssel, Drenthe of Flevoland? Neem direct vrijblijvend contact op InteraktContour. InteraktContour biedt Hersenz behandeling.
Reageren