Zonder tegen andere mensen aan te botsen door een drukke straat lopen. Dat kun je door de samenwerking tussen je ogen, evenwichtsorgaan en je hersenen. Maar wat nu als je last hebt van duizeligheid en evenwichtsklachten na hersenletsel door bijvoorbeeld een val of beroerte? Lees hoe je evenwicht werkt, wat voor klachten optreden bij een evenwichtsstoornis en welke behandeling mogelijk is.

Het evenwichtsorgaan

Je evenwichtsorgaan is verantwoordelijk voor het regelen van je evenwicht en het bepalen van je plaats in een ruimte. Het is een ingewikkeld systeem dat ons in staat stelt onze positie en bewegingen in de ruimte te begrijpen en te reageren op veranderingen in ons evenwicht, waardoor we onze dagelijkse activiteiten kunnen uitvoeren met stabiliteit en precisie.

Oor_KNO
Het oor

Het evenwichtsorgaan ligt in het binnenoor, achter het rotsbeen. Omdat het in het oor zit, komen gehoorklachten en evenwichtsklachten vaak tegelijkertijd voor. De onderdelen van het evenwichtsorgaan zijn gevuld met vloeistof en gevoelige haarcellen. Deze haarcellen merken de bewegingen van je hoofd en veranderingen in versnelling op, en sturen dan signalen naar de hersenen.

Foto: KNO.nl

De rol van de hersenstam

Alle informatie uit je evenwichtsorgaan, ogen en spieren wordt verwerkt in de hersenstam en het cerebellum. Zo vormen je hersenen een beeld van het lichaam ten opzichte van de ruimte waarin het zich bevindt. Vanuit de hersenstam en het cerebellum gaan prikkels naar de spieren zodat je spieren je evenwicht kunnen behouden. Ook gaan er signalen met informatie naar de grote hersenen. In de grote hersenen zit namelijk het bewustzijn. Als deze signalen niet goed doorkomen of verkeerd zijn, ontstaat het gevoel van duizeligheid. Naarmate mensen ouder worden neemt de spierkracht af waardoor het opvangen van de evenwichtsstoornis steeds moeilijker is.

Klachten evenwichtsstoornis

Een probleem met je evenwicht ontstaat als je moeite hebt om een stabiele en rechte houding aan te houden. Je kunt grofweg twee soorten onderscheiden:

  • Statisch evenwicht: het vermogen om in evenwicht te blijven als je niet in beweging bent.
  • Dynamisch evenwicht: het vermogen om in evenwicht te blijven terwijl je je verplaatst of als je meerdere dingen tegelijk doet, bijvoorbeeld wandelen en je hoofd draaien om met iemand te praten.
Klachten die voorkomen bij een evenwichtsstoornis:
  • Duizeligheid
  • Misselijkheid
  • Geen richting weten
  • Geeuwen
  • Zweten
  • Overgeven
  • Oorsuizen
  • Draaierig gevoel in het hoofd

Duizeligheid en evenwichtsklachten na hersenletsel of beroerte

Duizeligheid en problemen met evenwicht kunnen ontstaan door infecties, verwondingen, veroudering en medische aandoeningen, maar ook door hersenletsel of een beroerte. Je hersenen coördineren de impulsen van het oog, binnenoor en besef van lichaamspositie en zenden signalen naar het spierstelsel om te bewegen of om kleine aanpassingen te doen die het evenwicht bewaren. Als de zintuigen niet de juiste signalen naar het brein kunnen sturen of als het spierstelsel bepaalde bewegingen niet kan uitvoeren, ontstaan er problemen met het evenwicht.

Gevolgen duizeligheid en evenwichtsproblemen na hersenletsel

Duizeligheid en problemen met je evenwicht kunnen je ervan weerhouden om simpele dagelijkse dingen te doen. Bijvoorbeeld omdat je bang bent om te struikelen of te vallen. Omdat je bewegen vermijdt, kan je spierkracht afnemen en ben je nog kwetsbaarder. Uiteindelijk kunnen de beperkingen leiden tot gevoelens van somberheid of zelfs een depressie.

Behandeling duizeligheid en evenwichtsklachten

Fysiotherapie kan helpen bij de behandeling van evenwichtsproblemen. Fysiotherapeuten bepalen de juiste oefeningen zoals spierversterkende oefeningen, rekken, evenwichtsoefeningen en oefeningen om voorwerpen beter te kunnen volgen met je ogen. Zo word je sterker, verbetert je evenwicht en word je weer zekerder over je stabiliteit. Door rustig te bewegen, rechtop te lopen en niet plotseling te draaien, voorkom je dat je valt.

Tips bij evenwichtsklachten
  1. Zorg voor voldoende beweging.
  2. Houd medicijngebruik in de gaten en raadpleeg bij twijfel een arts.
  3. Let op je brilsterkte en loop zo min mogelijk rond met je leesbril op.
  4. Maak gebruik van hulpmiddelen zoals een tillift, verhoogd toilet, douchestoel, rollator, scootmobiel of wandelstok.
  5. Pas je woning aan om je dagelijks leven gemakkelijker te maken.
  6. Vraag om hulp als je bang bent om te vallen.
Kaart
Verder na hersenletsel

Hersenletsel brengt veel veranderingen met zich mee. Hoe geven jij en je naasten dat een plek? En hoe leer je ermee omgaan, zowel geestelijk als lichamelijk? Het behandelprogramma Hersenz helpt hierbij.

InteraktContour biedt Hersenz aan in Gelderland, Overijssel, Flevoland en Utrecht. Woon je in een andere provincie? Vind een zorgorganisatie bij jou in de buurt.