Problemen met zien na niet-aangeboren hersenletsel
Na een beroerte (CVA), herseninfarct of hersenoperatie kan er sprake zijn van niet-aangeboren hersenletsel. Hierdoor kunnen problemen met zien ontstaan. Je ogen zijn nog goed, maar de informatie die via je ogen binnenkomt wordt niet meer goed verwerkt. Er zijn verschillende vormen zoals: neglect (visuele inattentie), visuele agnosie, hemianopsie en kwadrantanopsie.
Neglect na een beroerte
Neglect (visuele inattentie) komt regelmatig voor na hersenletsel, meestal na een beroerte, en is vooral in de eerste weken het sterkst aanwezig. Het kan herstellen in de eerste weken, maar kan ook blijvend zijn. Neglect betekent letterlijk verwaarlozing. En het houdt in dat je je minder bewust bent van wat zich aan één kant van je lichaam afspeelt of in de omgeving gebeurt. Je kunt zien, horen en voelen, maar je hersenen verwerken niet goed wat je dan ziet, hoort of voelt aan die kant.
Signalen die duiden op neglect
Je kunt iemand met neglect herkennen doordat iemand:
- het bord maar voor de helft leeg eet
- maar één sok aantrekt.
- tegen deurposten of andere obstakels opbotst
- klem komt te zitten met één hand, arm of rolstoelwiel zonder dit te merken
- problemen heeft met lezen of klok kijken
- verdwaalt
- bezoek aan één kant van de kamer niet opmerkt
Mensen zijn zich niet bewust van het andere deel. Neglect verschilt van persoon tot persoon. Als er sprake is van hersenletsel aan de linkerkant uit zich het neglect aan de rechterkant en andersom. Lees ook gevolgen CVA Links of gevolgen CVA rechts.
Niks mis met de ogen
Er is niets mis met de ogen. Neglect is geen visuele stoornis. Je bent je er niet van bewust dat je slechts een deel waarneemt. Kortom, de patiënt kan dus wel zien, maar is zich niet ervan bewust dat hij iets ziet.
Hieronder een (Engelstalig) filmpje over visual neglect.
Visuele agnosie door hersenletsel
Mensen met visuele agnosie hebben problemen met het interpreteren en herkennen van wat ze zien. Er bestaan verschillende soorten. Iemand met prosopagnosie kan voorheen bekende mensen, zoals familie en vrienden, ineens niet meer aan hun gezicht herkennen. Zij zijn afhankelijk van herkenning via de stem of de lichaamshouding van de ander. Bij weer een andere soort van agnosie kunnen mensen voorwerpen en vormen niet meer goed herkennen. Zo kan het zijn dat iemand iets roods op de kast ziet staan, maar geen idee heeft of het een vaas is of een glas of iets heel anders. Ook is er een vorm waarbij iemand wel ziet dat er een kopje staat, maar niet goed weet waar en misgrijpt of het kopje omstoot. Bron: Koninklijke Visio
Hemianopsie als gevolg van hersenletsel.
Hemianopsie ontstaat doordat de informatie vanuit de ogen niet goed aankomt in de achterste hersengebieden. Of door een beschadiging van de achterste hersengebieden zelf. Omdat een beschadiging meestal beperkt blijft tot een hersenhelft, wordt de helft van de wereld niet meer waargenomen. Een beschadiging in de linker hersenhelft heeft blindheid voor het rechterdeel van de wereld tot gevolg. En andersom.
Gerelateerd artikel: Hemianopsie na beroerte
Kwadrantanopsie
Kwadrantanopsie is te vergelijken met hemianopsie. Bij kwadrantanopsie heb je echter een kwart-uitval van het gezichtsveld, of links of rechts of boven of onder. De grootste moeilijkheid is eveneens dat je je niet bewust bent van zo’n gezichtsvelduitval. Je ziet dus niet ineens een donker of grijs gebied aan de andere kant. Je merkt er zelf niets van totdat je links of rechts dingen gaat missen of ergens tegenaan botst. In het artikel in het blad NeuroPraxis is een plaatje getoond van een fietser die van links komt en die vóór een training minder snel werd gezien dan ná een training.
Behandeling en herstel
Mensen met hemianopsie of kwadrantanopsie kunnen in principe een zelfstandig leven leiden. De mate van zelfstandigheid hangt vanzelfsprekend wel af van de aard en de omvang van het hersenletsel, de ernst van de visuele stoornissen en andere problemen, zoals afasie of geheugenproblematiek. Koninklijke Visio en Bartiméus geven trainingen.
Reageren