Omgaan met apathisch gedrag na hersenletsel

Marjolijn Dekker, 27 juni 2017

Gevolgen van CVA Liefde & relaties Gevolgen NAH Kenmerken hersenletsel

Kenmerken van apathie zijn: gebrek aan initiatief, lusteloosheid, onverschilligheid, gebrek aan emotie en motivatie. Apathie lijkt veel op een depressie en is moeilijk hiervan te onderscheiden. Ze komen vaak in combinatie met elkaar voor. Maar dat hoeft niet. Als er sprake is van apathie door hersenletsel komt iemand simpelweg niet meer op het idee om iets te gaan doen. Apathie is vaak een gevolg van frontaal hersenletsel. Een uitdrukkingsloos gezicht, moeite met het maken van contact en ongeïnteresseerd in de partner of kinderen. Dit zijn een paar voorbeelden van problemen met emoties en gedrag. Hiermee omgaan is niet alleen moeilijk voor de getroffene, maar ook voor de naaste omgeving.

"Zij heeft nergens zin in en zit maar voor het raam, terwijl zij voor het ongeluk zo'n ondernemende vrouw was."

Gebrek aan initiatief berust op onvermogen bij hersenschade

Na een ongeval, beroerte, hersenoperatie of ongeluk is eenmaal thuis vaak pas duidelijk dat je door de veranderingen in de hersenen niet helemaal meer dezelfde bent als voor het hersenletsel. Eén van die veranderingen kan apathisch gedrag zijn. Actieve en ondernemende mensen kunnen door hersenschade, vaak frontaal hersenletsel, veranderen in iemand van wie weinig uit gaat. Het lijkt allemaal niets meer uit te maken. Door het letsel komt iemand simpelweg niet meer op het idee om iets te doen. Voor de directe omgeving, zoals de partner en andere gezinsleden is het belangrijk om goed voor ogen te houden dat dit gedrag berust op onvermogen. Er is geen sprake van onwelwillendheid of luiheid. Dit besef helpt naasten vaak al om er meer geduld voor op te brengen.

"Mijn man zegt dat ik zo weinig doe. Maar wat moet ik dan doen? Ik weet het niet."

Frontaal syndroom

Een frontaal syndroom is een vorm van hersenletsel die het gevolg kan zijn van een harde klap die de frontale hersenkwabben moeten verwerken. Dit kan als gevolg van een val op het hoofd. Maar ook door een herseninfarct of hersentumor. Getroffenen zijn ongeremd en hebben zichzelf weinig of niet onder controle. Dit uit zich in progressief impulsief gedrag, een gebrek aan zelfbeheersing en vaak een veranderde, apathische persoonlijkheid.

Depressie en apathisch gedrag

Apathisch gedrag kan ook een gevolg zijn van een depressie. Een depressie en apathie hebben overeenkomsten, maar er is ook een duidelijk verschil tussen beiden. Iemand die apathisch is toont geen emoties, is niet meer geïnteresseerd in wat hij of zij vroeger leuk vond en wil niets nieuws meer leren. Een groot verschil met een depressie is dat iemand die apathisch is geen lijdensdruk voelt en geen ziektebesef lijkt te hebben. Het is belangrijk om met een professional te achterhalen wat de oorzaak is.

Kenmerken van apathisch gedrag na niet aangeboren hersenletsel

gebrek aan motivatie
lusteloosheid
in zichzelf gekeerd
onverschilligheid
moeite met het maken van (oog)contact
geen of zeer matige interesse in anderen (partner, gezinsleden)
gebrek aan initiatief
emotioneel vlak
wil niets nieuws meer leren

Tips voor omgaan met apathisch gedrag

Onthoud dat dit een gevolg is van het hersenletsel, het apathische gedrag is geen opzet
Probeer geduldig te blijven
Stimuleer om iets te gaan doen, maar overvraag niet
Kies een activiteit waarvan je zeker weet dat iemand het kan en leuk vindt (wandelen, muziek luisteren, oude foto's bekijken)
Betrek hem of haar bij (vroeger) favoriete bezigheden
Laat iemand zoveel mogelijk zelf doen en help niet te veel
Houd de balans tussen rust en actie in de gaten
Houd een vaste structuur aan
Voorkom sociaal isolement en eenzaamheid
Houd in de gaten dat veel corrigeren van gedrag tot eenzaamheid kan leiden
Activeer de zintuigen (ruiken, proeven, aaien, voelen)

Dit vind je misschien ook interessant: