Gevolgen hersenletsel op de lange termijn

In Nederland ervaren ongeveer 650.000 mensen beperkingen als gevolg van hersenletsel. En elk jaar komen daar ongeveer 130.000 tot 160.000 mensen bij. Een groep van 40.000 mensen ervaart ernstige blijvende beperkingen. Maar wat zijn de langetermijngevolgen van hersenletsel? En hoe ga je daarmee om?

Verschil gevolgen korte en lange termijn

Als hersenletsel plotseling ontstaat, bijvoorbeeld door een beroerte of een ongeval, vertonen mensen vaak symptomen als bewusteloosheid, desoriëntatie, verwardheid, hoofdpijn, misselijkheid en braken.

Sommige symptomen verdwijnen al snel. Misselijkheid en verwardheid gaan soms al na enkele uren over. Hoe eerder iemand behandeld wordt, hoe beter. Snelle behandeling kan de schade beperken en verdere complicaties voorkomen. Vaak gebeurt dit in het ziekenhuis. Dit noemen we ook wel de acute fase.

In de periode na een beroerte of een ongeval ligt de eerste focus op herstel. Daarom wordt deze tijd ook wel de herstelfase genoemd. De wens om weer helemaal de oude te worden is vaak een grote drijfveer om te revalideren. Pas als je weer thuis bent, wordt duidelijk dat je door de veranderingen in de hersenen niet helemaal meer dezelfde bent als voorheen. Klachten als vermoeidheid, verminderde concentratie en geheugenproblemen kunnen lang aanhouden. En het kan zijn dat deze klachten niet meer overgaan.

De fase waarin de patiënt weer thuis is en de blijvende symptomen en gevolgen van het niet-aangeboren hersenletsel in het dagelijks leven merkt, noemen we de chronische fase. Het is belangrijk om te kunnen omgaan met deze gevolgen.

Het verloop van het herstel

In de eerste 4 weken gaat het herstel het snelst. Dit is voornamelijk de lichamelijke genezing. Na 6 maanden is er nog steeds herstel, maar gaat het minder snel. Na een jaar is er meer zicht op welke klachten blijvend zijn. Er zijn ook mensen die na langere tijd nog steeds verbetering merken.

Dat komt omdat de hersenen op een bepaalde manier wel ‘flexibel’ zijn. Hersencellen die beschadigd zijn, kunnen niet meer herstellen, maar andere delen van de hersenen kunnen die functies overnemen. Er worden dan nieuwe netwerken in de hersenen gemaakt, waardoor functies die uitgevallen zijn weer terug kunnen keren. Daarom kun je ook over een langere periode herstel bemerken.