Dubbelzien en de relatie met hersenletsel

Marjolijn Dekker, 13 juni 2017

Gevolgen van CVA Neurologie Gevolgen NAH Kenmerken hersenletsel

De meeste mensen zien één helder beeld bij het openen van beide ogen. Daar hoef je niets voor te doen. Onze hersenen regelen dat in samenwerking met de ogen. Over het algemeen werkt alles goed samen en zijn er dus geen problemen met het zicht. Helaas kan er iets mis gaan waardoor je dubbele beelden kunt zien. Dubbelzien (diplopie) is een aandoening waarbij je twee beelden tegelijk ziet. Er zijn twee soorten dubbelzien. Dubbelzien kan optreden als met beide ogen gekeken wordt (binoculaire diplopie), maar dubbelzien met één oog (monoculaire diplopie) bestaat ook. Spontaan dubbelzien is vaak een signaal van een gevaarlijke aandoening. Hier is met spoed medisch ingrijpen vereist. Wat zijn de oorzaken van dubbelzien?

Dubbelzien als gevolg van een beroerte (CVA)

Dubbelzien kan tijdelijk zijn. Meestal is het dan een gevolg van een val op het hoofd. Ook kan een beroerte (TIA, hersenbloeding of herseninfarct) gepaard gaan met dubbelzien aan één oog. Visuele problematiek is één van de kenmerken van niet aangeboren hersenletsel. Te veel alcohol drinken en het gebruik van bepaalde medicijnen of drugs kunnen ook tijdelijk dubbelzien tot gevolg hebben. De dubbele beelden kunnen naast elkaar te zien zijn, maar ook (schuin) boven elkaar. Bij sommige mensen staan de dubbele beelden altijd hetzelfde ten opzichte van elkaar. Bij anderen kunnen richting en afstand tussen de dubbelbeelden steeds variëren. Ze verschuiven bijvoorbeeld met de richting van het kijken, de houding van het hoofd of de afstand waarop men naar iets kijkt. Of dubbelzien tijdelijk of chronisch is, hangt samen met de oorzaak.

Klachten rondom dubbelzien

Dubbelzien is vervelend. Door de dubbele beelden is het lastig om diepte te zien. Daardoor grijpen mensen mis als ze iets willen pakken of kunnen ze makkelijker struikelen. Ook lezen en schrijven is erg vermoeiend. Dubbelzien geeft tevens klachten als duizeligheid, wazig zien, hoofdpijn, vermoeide ogen, pijn bij het maken van oogbewegingen, misselijkheid, hangende oogleden en pijn rondom de ogen.

Signalen van visuele problemen na hersenletsel

Niet-aangeboren hersenletsel gaat regelmatig samen met visuele problemen, maar deze zijn voor zorgprofessionals lastig te herkennen. De klachten ontstaan doordat de hersenen de visuele informatie niet goed kunnen verwerken. De waarnemingsproblemen zijn daarom niet te verhelpen met een bril. Om goed te zien zijn zowel goede ogen als een goed visueel systeem in de hersenen vereist. Als de verwerking van visuele prikkels in de hersenen verstoord verloopt, spreekt men van een visuele verwerkingsstoornis. Afhankelijk van de plaats van beschadiging in de hersenen kunnen zich allerlei stoornissen voordoen die van invloed zijn op het zien. Lees meer over signalen van visuele problemen na hersenletsel.

Oorzaken van dubbelzien

Dubbelzien kan verschillende oorzaken hebben. Een onderzoek naar de oogstand, de samenwerking van de ogen en de oogbewegingen levert veel informatie op.

Scheel zien: Als scheelzien ontstaat op een leeftijd jonger dan acht jaar, kunnen de hersenen het zien met één oog onderdrukken. Hierdoor neemt het kind toch maar één beeld waar. Dit onderdrukte oog noem je een lui oog. Bij volwassenen werkt dit mechanisme niet meer. Als een volwassene scheel kijkt, zenden de ogen twee verschillende beelden naar de hersenen. De hersenen zijn niet in staat die beelden samen te voegen of één van de beelden te negeren. Soms kan langer bestaand scheelzien op den duur dubbelzien veroorzaken.

Problemen met het hoornvlies: Als zich een probleem voordoet in het hoornvlies is er meestal sprake van monoculair dubbelzien. De schade aan het oppervlak van het oog bij invallend licht is verstoord. Hierdoor ontstaat dubbelzien. Als je het aangedane oog bedekt dan verdwijnt het probleem vaak direct.

Staar (Cataract): Voor in het oog, achter de pupil ligt de ooglens. Deze richt het licht op het netvlies en daardoor kun je beelden scherp zien. Bij staar (cataract) is de ooglens troebel. Hierdoor kan het licht het netvlies niet meer goed bereiken en ga je waziger zien. Staar is een veel voorkomende aandoening van het oog. Het kan één oog treffen, maar ook beiden. Van cataract is bekend dat het dubbel zien veroorzaakt. Het is te herstellen met een operatie.

Oogspierziekten: De spieren rond onze ogen staan bekend als oculaire spieren. De extraoculaire spieren laten je oog bewegen, dus als een oogspier zwakker is dan de andere kan dubbel zien het gevolg zijn. Door ontsteking van de oogspieren zwellen ze en bewegen ze minder goed. Dit kan tot scheelheid leiden en dat veroorzaakt dubbelzien.

Zenuwbeschadiging: Zenuwen binnen de ogen brengen visuele gegevens van onze ogen naar onze hersenen. Als deze zenuwen beschadigd zijn, kan dit dubbelzien veroorzaken. Bij ziekten zoals Multiple sclerose en Diabetes Mellitus is dubbelzien één van de symptomen.

Hersenletsel: Door een ongeluk of een klap tegen het hoofd kan er hersenletsel en dubbelzien ontstaan. Er kunnen ook problemen ontstaan in de hersenen door een beroerte (TIA, hersenbloeding, herseninfarct), aneurysma, of een tumor. Ook migraine kan tot dubbelzien leiden.

Behandeling dubbelzien

Een behandeling bij dubbelzien is afhankelijk van de oorzaak. Een huisarts kan je doorverwijzen.

Interessante links

In de onderstaande videoclip van Adele krijg je een indruk in relatie tot dubbelzien.

Op deze pagina van InteraktContour leest u meer over de gevolgen en behandeling van hersenletsel.

Dubbelzien door hersenletsel

Een beroerte, ongeluk, hartstilstand of hersenaandoening kan leiden tot blijvend hersenletsel. Een veel voorkomend probleem na hersenletsel is slecht(er) zien of dubbelzien, zoals beschreven in dit artikel. Het is voor de buitenwereld moeilijk te herkennen en kan serieuze problemen opleveren voor het dagelijks leven. Naast dubbelzien zijn er verschillende andere vormen zoals: Neglect (visuele inattentie), visuele agnosie, hemianopsie en kwadrantanopsie. Ben je op zoek naar een professional die met je mee kan denken? Neem dan contact op met InteraktContour.