Onzichtbare gevolgen CVA
Bij een CVA (Cerebro Vasculair Accident) krijgt een deel van de hersenen ineens te weinig of geen zuurstof. Er zijn twee vormen van een CVA (beroerte) te onderscheiden: een herseninfarct en een hersenbloeding. Na een CVA kunnen mensen verlammingssymptomen of een scheve mond krijgen. Maar een beroerte heeft veel meer gevolgen. Soms zijn de gevolgen heel duidelijk en zijn ze merkbaar bij het lopen, het fietsen, het praten of het autorijden. Het kan ook voorkomen dat de gevolgen minder duidelijk zijn. De symptomen die aan de buitenkant niet te zien zijn noem je ook wel onzichtbare gevolgen.
Onzichtbare gevolgen van een beroerte niet direct zichbaar
In de eerste weken na een beroerte zijn de onzichtbare gevolgen niet altijd direct duidelijk. Maar ze kunnen grote impact hebben op de revalidatie en een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven van de getroffene en zijn naasten. Ook mensen die geen lichamelijke restsymptomen hebben, kunnen last hebben van onzichtbare gevolgen.
Omgaan met hersenletsel
Door de CVA kan je karakter veranderen. En degene zelf is zich hier niet altijd van bewust. Vooral mensen met een beroerte aan de rechterkant van de hersenen (en dus uitvalsymptomen links) kunnen een opvallend slecht inzicht in hun mogelijkheden en beperkingen hebben. Ze weten wel dat ze een beroerte hebben gehad, maar ervaren de beperkingen niet zoals hun omgeving. Hierdoor verloopt de revalidatie moeizaam: als iemand niet weet wat hij mankeert, kan hij er ook niet aan werken. Deze mensen beseffen bijvoorbeeld niet dat als ze even een boodschap willen doen dat ze de weg naar huis niet meer weten. Dat maakt het voor een partner, gezin, familieleden of collega's extra moeilijk. Soms hebben de direct betrokkenen het ook niet in de gaten. Ze denken dat iemand weer de oude is, geluk heeft gehad en houden geen rekening met het hersenletsel. De onzichtbare gevolgen zijn vaak de reden dat het niet meer lukt om terug te keren naar werk of om dagelijkse dingen op te pakken zoals voorheen we kon. Boekentip: ziektebesef en interventies bij hersenletsel.
Gevolgen beroerte verschillen per persoon
De gevolgen van een beroerte kunnen per persoon verschillen. De onzichtbare gevolgen kunnen overigens ook optreden als gevolg van ander niet aangeboren hersenletsel (NAH), bijvoorbeeld na een ongeval, hersenoperatie of een hersentumor.
Onzichtbare gevolgen beroerte leiden tot onbegrip
"Wat zie je er goed uit! Ik zie niets meer aan je." Een uitspraak van zomaar een bekende op het winkelcentrum. Aan de buitenkant is er dan misschien niets bijzonders te zien, maar hoe iemand functioneert of zich voelt is ook niet altijd in één oogopslag duidelijk. En dat is ook meteen het probleem. Soms is het moeilijk om hier steeds een verklaring over te moeten geven. Onbegrip uit de omgeving komt veel voor. Globaal zijn de onzichtbare gevolgen in de volgende problematiek te onderscheiden:
- cognitieve problemen
- vermoeidheid en belastbaarheid
- emotionele en gedragsproblemen
Onzichtbare gevolgen CVA
"Je luistert niet, ook niet als ik het herhaal!"
Tien cognitieve problemen; onzichtbare gevolgen na hersenletsel
Cognitieve vaardigheden hebben te maken met de mate waarin je in staat bent om kennis en informatie op te nemen en te verwerken. Hierbij spelen allerlei mentale processen een rol. Je hebt je geheugen nodig, maar ook taal, oriëntatie, aandacht en het vermogen om problemen op te lossen, concepten te vormen en dingen voor je te zien. Daarnaast zijn redeneren, rekenen, lezen en schrijven, plannen maken en initatieven nemen cognitieve functies. Een kort overzicht van mogelijke cognitieve problemen na een CVA:
1. Problemen met aandacht
Aan de buitenkant kan het zijn alsof iemand niet geinteresseerd lijkt of niet luistert, ook niet bij herhaling. Maar hersenletsel kan er voor zorgen dat het moeizaam is om de aandacht bij een gesprek of handeling houden of om je aandacht te verdelen.
2. Concentratieproblemen
Moeite om de aandacht of concentratie vast te houden tijdens een gesprek, handeling of oefening.
3. Problemen met zien (zoals neglect)
Neglect (visuele inattentie) komt regelmatig voor na hersenletsel, meestal na een beroerte, en is vooral in de eerste weken het sterkst aanwezig. Het kan herstellen in de eerste weken, maar kan ook blijvend zijn. Neglect betekent letterlijk verwaarlozing. En het houdt in dat je je minder bewust bent van wat zich aan één kant van je lichaam afspeelt of in de omgeving gebeurt. Je kunt zien, horen en voelen, maar je hersenen verwerken niet goed wat je dan ziet, hoort of voelt aan die kant. Lees meer: Problemen met zien na niet aangeboren hersenletsel.
4. Geheugenproblemen
Iets onthouden of je iets (van vroeger) herinneren gaat trager, lukt niet meer of is moeizaam. Tien voorbeelden van geheugenproblemen na hersenletsel.
5. Oriëntatieproblemen
Je herinneren waar je bent of hoe laat het is kan een opgave zijn of onmogelijk.
6. Problemen met uitvoeren van handelingen (apraxie)
Je doet bijvoorbeeld eerst je broek aan en dan pas je onderbroek. Of je eet je soep met een vork in plaats van met een lepel.
7. Mentale traagheid
Als alles in je hoofd traag verloopt, lijkt alles wat zich in de omgeving afspeelt snel te gaan. Dit kost je meer tijd en aandacht. Een gesprek kan te snel gaan. Of als er veel mensen tegelijk praten kan je het niet meer opnemen. Het kost dan ook veel energie om dat allemaal te volgen.
8. Afasie (moeite met praten en geschreven taal)
9. Weinig ziektebesef of geen inzicht in eigen beperkingen
10. Problemen met plannen en organiseren
Een taak uitvoeren lukt misschien wel, maar die moet dan wel duidelijk zijn. “Zorg jij vanavond voor het eten?”, is veel te complex. Voor het eten zorgen bestaat namelijk uit verschillende deeltaken: het verzinnen van een gerecht, het recept erbij zoeken, een boodschappenlijst maken, naar de winkel gaan, omgaan met geld, het eten koken en zorgen dat dit op tijd klaar is.
Snel moe na een beroerte
De onderliggende oorzaken van de vermoeidheid na beroerte, hersenoperatie of ongeval zijn niet precies bekend. Het is van belang dat je je energie zo goed en efficiënt mogelijk benut. Ook is het van groot belang om je lichamelijke conditie te verbeteren, zodat je meer energie krijgt en fitter bent.
Emotionele en gedragsproblemen na een beroerte
- Labiel en snel overprikkeld
- Moeite om impulsen te beheersen
- Passief (weinig of geen initatief tonen)
- Niet flexibel
- Afhankelijk opstellen van anderen
Lees ook: depressief en somber na hersenletsel
Ook te maken met de gevolgen van hersenletsel?
Je hebt een herseninfarct, hersenbloeding of ongeluk gehad en je bent ontslagen uit het ziekenhuis of revalidatiecentrum. En dan? Je wilt je leven weer opbouwen maar dat gaat niet zo gemakkelijk. Het kan zijn dat je snel moe bent of vergeetachtig. Ook kun je moeite hebben met praten of het begrijpen van taal (afasie). Dit zijn zomaar wat een aantal kenmerken van niet aangeboren hersenletsel. Gelukkig is er nog veel mogelijk op het gebied van ondersteuning. Woon je in Overijssel, Gelderland, Flevoland of Utrecht neem contact op met InteraktContour voor een vrijblijvend gesprek. Woon je elders? Neem dan contact op via Hersenz.
Reageren